چیدمان شطرنج
مهره‌های شطرنج شکل و چیدمان متفاوتی از بازی‌های دیگر مانند مار و پله و تخته نرد دارند و هر مهره به سبک خود بازی را جلو می‌برد نحوه بازی هم بسیار متفاوت است و احتیاجی به تاس و مانند آن ندارید. چیدمان شطرنج از ابتدایی‌ترین قوانینی است که باید آن را یاد بگیرید که در ادامه کاملاً توضیح خواهیم داد، اما ابتدا از صفحه شطرنج شروع می‌کنیم:
چیدمان مهره‌های شطرنج
همان‌طور که در بخش قبل اشاره کردیم مهره‌های سفید و سیاه صفحه بازی را به دو زمینه سیاه و سفید تقسیم می‌کنند و بر طبق قانون چیدمان شطرنج حریفان در هر سمت، چینش مهره‌های یکسانی دارند.
اول 8 مهره سرباز را در ردیف‌های 2 و 7 قرار دهید.
مانند همه قلعه‌هایی که تاکنون دیده‌اید هر کدام از رخ‌ها در یک گوشه صفحه شطرنج قرار می‌گیرند و سپس در کنار هر رخ اسب‌ها و بعد فیل‌ها را بگذارید. شاه در ستون E و وزیر در ستون D قرار دارد. به عبارت دیگر وزیر سفید در خانه سفید و وزیر سیاه در خانه سیاه است و هر یک از شاه‌ها در خانه رنگ مخالف خود قرار می‌گیرند. دقت کنید که شروع‌کننده این نبرد بازیکنی است که مهره‌های سفید را در اختیار دارد.
با توجه به نحوه چیدمان شطرنج در یک دسته‌بندی ساده مهره‌های سرباز شما با عنوان «پیاده» در ردیف 2 و 7 که به عبارتی خط مقدم هر بازیکن هستند و مهره‌های دیگر با عنوان «سواره» در ردیف 1 و 8 قرار می‌گیرند. همچنین مهره‌های سواره به دو دسته سوار سبک و سوار سنگین تقسیم می‌شوند. سوار سبک مهره‌های فیل و اسب هستند که ارزش برابر دارند و سوار سنگین رخ با ارزش 5 و وزیر با ارزش 9 است. وزیر با این میزان ارزش و امتیاز و به خاطر حرکت گسترده خود نقش و مسئولیت‌‌های مهمی دارد.
از مهره‌های سرباز یا پیاده، شما 8 مهره در قلعه خود دارید اما از بقیه مهره‌ها غیر از شاه و وزیر 2 مهره در اختیار خواهید داشت. در مقابل در اولین حرکت با سرباز 2 خانه و در حرکات بعدی 1 خانه می‌توان به سمت جلو پیشروی کرد اما مهره‌های سواره اجازه و توان بیشتری برای حرکت دارند.
به طور خلاصه حرکت مهره‌های شطرنج به شرح زیر است:
- مهره سرباز در اولین حرکت دو خانه و در ادامه بازی یک خانه میتواند جابه‌جا شود.
- مهره رخ به صورت افقی حرکت می‌کند.
- حرکت مهره اسب به شکل حرف L انگلیسی است.
- مهره فیل در خانه سفید به صورت قطری و اریب در خانه‌های سفید و مهره فیل در خانه سیاه به صورت قطری در خانه‌های سیاه صفحه شطرنج حرکت می‌کنند.
- مهره وزیر حرکت آزادانه به چپ، راست، بالا، پائین و اریب و در تعداد دلخواه دارد تا زمانی که به مهره‌ای برخورد کند.
- مهره شاه تنها یک حرکت در هر طرف میتواند داشته باشد.
صفحه شطرنج
برای شروع بازی به 32 مهره و صفحه شطرنج نیاز دارید. صفحه شطرنج صفحهای است با 8 ردیف و 8 ستون که مجموعاً 64 خانه را تشکیل میدهند. ردیف‌ها با اعداد و ستون‌ها با حروف انگلیسی نامگذاری شده و موقعیت هر مهره از طریق این اعداد و حروف مشخص می‌شود. مهره‌های سیاه و سفید این بازی صفحه شطرنج به دو قلمرو سیاه و سفید تقسیم می‌کند و هر بازیکن 32 خانه را کنترل می‌کند.
مهره‌های شطرنج
هریک از بازیکنان 16 مهره در اختیار دارد که یک بازیکن مهره‌های سیاه و بازیکن دیگر مهره‌های سفید را انتخاب می‌کند. برای چیدمان شطرنج اول باید مهره‌ها و نماد آن‌ها را بشناسید و در آغاز بازی همه این مهره‌ها را داشته باشد. مهره‌ها این‌گونه نامگذاری می‌شوند:
- شاه یا King با نماد K
- وزیر یا Queen با نماد Q
- دو رخ (قلعه) یا Rook با نماد R
- دو فیل یا Bishop با نمادB
- دو اسب یا Knight با نمادN
- هشت سرباز پیاده یا Pawn با نماد P
همچنین هر یک از مهره‌های شطرنج ارزش و امتیاز خاصی در صفحه دارند که به این صورت است:
- ارزش سرباز 1
- ارزش فیل 3
- ارزش اسب 3
- ارزش قلعه یا رخ 5
- ارزش وزیر 9
- شاه ارزشمندترین مهره بازی شطرنج
بر اساس نوع چیدمان شطرنج هیچ یک از مهره‌ها به جز اسب نمی‌توانند از روی مهره مقابل خود با توجه به نوع حرکتشان بپرند. پس یا باید در مقابل آن‌ها جوانمردانه قرار بگیرند یا مهره‌ها را بزنند و از بازی بیرون کنند. علاوه بر آن مهره سرباز نمی‌تواند عقب‌نشینی کند و فقط باید حرکت رو به جلو داشته باشد. به طور کلی شطرنج شباهت‌های کوچکی به تخته نرد هم دارد. برای یادگیری بهتر این بازی بهتر است مقاله آموزش شطرنج را بخوانید. تمامی مقالات تخصصی آموزش شطرنج و تخته نرد را در وبسایت شهر فکر مطالعه کنید.
